Wat is het Syndroom van Down?

Het syndroom van Down is een aangeboren chromosoomafwijking. Chromosomen zitten in al onze lichaamscellen en zijn dragers van erfelijke eigenschappen. Iedereen heeft in elke cel twee exemplaren van elk chromosoom. Bij Downsyndroom heeft chromosoom 21 geen twee, maar drie exemplaren.  

De ontwikkeling van mensen met het syndroom van Down verloopt langzamer. Om de ontwikkeling optimaal te ondersteunen komen hier verschillende betrokkenen bij kijken, waaronder een logopedist. Een logopedist is vaak al vanaf het begin betrokken bij de ontwikkeling. Door middel van verschillende levensfases zullen we kijken waarin een logopedist begeleiding kan bieden. Ieder kind ontwikkelt zich op een andere manier, waardoor de verschillende levensfases elkaar ook kunnen overlappen. 

Het eerste levensjaar van een kind met Syndroom van Down

In het eerste levensjaar wordt met name ondersteuning geboden op het gebied van de mondmotoriek, hierbij wordt de ontwikkeling en aansturing van de spieren tijdens het eten en drinken bekeken. Er zijn verschillende oorzaken voor problemen tijdens het eten en drinken. Dit kan bijvoorbeeld samenhangen met de zuigen, slikken en ademen coördinatie door te weinig energie of een slappe luchtpijp, waardoor ademen tijdens het drinken moeilijk is. Daarnaast zorgt de bouw en beweeglijkheid van de mondholte voor moeilijkheden tijdens het zuigen, kauwen en drinken uit een beker. Een logopedist kan ondersteuning bieden tijdens de overgang van flesvoeding naar vaste voeding; eten met een lepel; stimuleren van de kauwvaardigheid en drinken uit een beker. Wanneer je ziet dat de ontwikkeling hiervan moeilijk verloopt is het raadzaam om contact op te nemen met een preverbaal logopediste die ervaring heeft met de behandeling van het syndroom van Down. Bij Spreekgeluk logopedie hebben we hierover meerdere nascholingen gevolgd.

In het eerste jaar zal je ook al zien dat het kind steeds meer contact opzoekt. Vervolgens kijken we naar de communicatieve voorwaarden: 

• Oogcontact
• Beurtgedrag
• Imitatie
• Concentratie/aandacht
• Luisterhouding

Na het eerste levensjaar van een kind met Syndroom van Down

Op dreumes en peuterleeftijd blijven we aandacht besteden aan de communicatieve voorwaarden. Deze communicatieve voorwaarden zijn manieren om de communicatie te vergemakkelijken en uiteindelijk naar spreken te gaan. 

In het begin van de taalontwikkeling kijken we altijd naar Totale Communicatie, hierbij maken we gebruik van foto’s, pictogrammen, gebaren of plaatjes. Op deze manier visualiseer je de taal, waardoor kinderen gemakkelijker de gesproken taal kunnen visualiseren en zelf ook non-verbaal een boodschap kunnen overdragen. Daarnaast is het visuele vermogen van kinderen met het syndroom van Down is beter ontwikkeld dan het gehoor. 

Wanneer de taalontwikkeling op gang komt zal de logopedist de passieve en actieve woordenschat stimuleren, ondersteunen bij de uitspraak van klanken, motorische vaardigheden stimuleren, het taalbegrip vergroten en stimuleren van verschillende grammaticale structuren in zinnen. Spelenderwijs wordt er geoefend om de taal- en spraakontwikkeling te stimuleren. Ook het zingen van liedjes is een hulpmiddel om de woordenschat te vergroten. 

De bouw van de mond en de tong in combinatie met een vaak lagere spierspanning resulteert dat de mond soms niet zo goed gesloten kan worden en de tong zit weleens in de weg. De aansturing van de spieren vanuit de hersenen is vaak ook lastiger voor kinderen met Downsyndroom. Deze punten kunnen resulteren in problemen in het goed articuleren van klanken. Door de mondmotoriek te stimuleren en versterken kunnen kinderen klanken beter uitspreken. Wanneer de spieren voldoende spanning hebben zal er worden geoefend met gerichte articulatietraining, hierbij worden de klanken vaak gecombineerd met klankgebaren en schrift. Bij klankgebaren sluit de klank aan bij het gebaar. De klank wordt als het ware gevisualiseerd. Soms wordt er ook gebruikgemaakt van tactiele ondersteuning, waardoor het kind de klank beter kan ‘voelen’. Op latere leeftijd wordt er ook vaak geoefend aan het verlagen van het spreektempo. 

Het belang van vroegtijdige interventie bij Downsyndroom

Vroegtijdige interventie is cruciaal voor kinderen met downsyndroom. Hoe eerder de logopedische ondersteuning begint, hoe beter de resultaten vaak zijn. Vroege interventie kan helpen om spraak- en taalproblemen te minimaliseren en de communicatievaardigheden van het kind te verbeteren voordat ze naar school gaan.

De rol van ouders en verzorgers

Ouders en verzorgers spelen een essentiële rol in het succes van logopedie bij kinderen met downsyndroom. Door actief deel te nemen aan de therapie en de oefeningen thuis of op school voort te zetten, kunnen ze de voortgang van hun kind aanzienlijk verbeteren.

Conclusie

Logopedie is van vitaal belang voor kinderen met downsyndroom, omdat het hen helpt hun communicatievaardigheden te verbeteren en hun zelfvertrouwen te vergroten. Door vroegtijdige interventie en consistente ondersteuning van ouders en logopedisten, kunnen kinderen met downsyndroom een sterkere basis leggen voor hun toekomstige sociale en educatieve succes.

Bekijk onze behandelpagina over logopedie bij syndroom van Down

Neem ook eens een kijkje op de website van stichting Downsyndroom