Prikkelen van fantasie en taal
Kinderen zitten vol verwondering. Ze stellen vragen die ons soms laten glimlachen, maar vaak ook aan het denken zetten. Als logopedist kom ik regelmatig in aanraking met de prachtige wereld van kinderlogica en fantasie. Een recent gesprek met een meisje van vier liet mij weer zien hoe waardevol filosofische gesprekken met kinderen kunnen zijn. Dit inspireerde mij om meer te delen over hoe filosofie en logopedie elkaar kunnen versterken.
Een magisch gesprek
Tijdens een logopedische behandeling vertelde een meisje van vier enthousiast dat ze bijna vijf was, en haar broer bijna acht. Ze zei plots: “Ik zou wel twintig willen zijn.” Nieuwsgierig vroeg ik haar waarom. Haar antwoord: “Dan ben je zo groot dat je de aarde kunt aanraken.” Verbaasd en gefascineerd vroeg ik wat je dan zou kunnen als je bijna dertig bent. Ze antwoordde met een sprankelende blik: “Dan kun je de hemel aanraken en de sterren.” Toen ik vroeg hoe de sterren zouden voelen, stelde ze zich voor dat ze aanvoelden als koekjes. “We zouden alle koekjes uit de hemel eten!”
Dit soort gesprekken zijn meer dan alleen schattig; ze laten zien hoe kinderen denken, voelen en taal gebruiken om hun wereld te begrijpen. Het is een moment van verbinding, leren en plezier.
Wat is filosofie voor kinderen?
Filosofie draait om het stellen van vragen, het ontdekken van nieuwe perspectieven en het uitdagen van aannames. Kinderen zijn van nature kleine filosofen. Ze stellen vragen zoals “Waarom is de lucht blauw?” , vragen die volwassenen vaak over het hoofd zien. Filosofie met kinderen gaat niet over het geven van één juist antwoord, maar over het samen nadenken, verbeelden en ontdekken.
Waarom is filosofie belangrijk?
Filosofie biedt kinderen de ruimte om:
- Te denken buiten de kaders: Kinderen leren hun creativiteit te gebruiken en nieuwe verbanden te leggen.
- Taalvaardigheid te ontwikkelen: Door te verwoorden wat ze denken en voelen, oefenen ze met zinsopbouw, woordenschat en articulatie.
- Zelfvertrouwen te vergroten: Ze ontdekken dat hun gedachten ertoe doen en dat ze mee mogen denken over grote vragen.
- Empathie te ontwikkelen: Door na te denken over wat anderen voelen en hoe zij de wereld zien.
Filosofie en logopedie: een perfecte combinatie
In de logopedische praktijk draait het om communicatie. Filosofie sluit hier prachtig op aan, omdat het taal, luisteren en spreken stimuleert. Het stellen van open vragen kan helpen bij het uitbreiden van woordenschat en het verbeteren van zinsopbouw. Bovendien prikkelen filosofische gesprekken de fantasie en moedigen ze kinderen aan om hun gedachten onder woorden te brengen.
Hoe begin je met filosofie?
Het boek Filosofen in de dop is een geweldige inspiratiebron. Daarnaast kun je als ouder, leerkracht of logopedist filosofie integreren in alledaagse gesprekken:
- Stel open vragen: Vraag bijvoorbeeld “Wat zou jij doen als je heel klein was?” of “Hoe denk je dat het voelt om op de maan te lopen?”
- Geef geen goed of fout: Laat kinderen vrij in hun antwoorden.
- Prikkel de verbeelding: Bouw verder op hun antwoorden met nieuwe vragen.
- Gebruik materialen: Een tekening, verhaal of zelfs een voorwerp kan het denken stimuleren.
Leren van kinderen
Filosofische gesprekken met kinderen zijn niet alleen waardevol voor hún ontwikkeling, maar ook voor ons als volwassenen. Ze helpen ons om met andere ogen naar de wereld te kijken en herinneren ons eraan om nieuwsgierig en open te blijven.
De volgende keer dat een kind je vertelt dat de sterren aanvoelen als koekjes, stel dan nog een vraag. Misschien leer je iets nieuws — over hen, over de wereld, of zelfs over jezelf.